Reykjavík
Reykjavík, de hoofdstad van IJsland, is de meest noordelijke hoofdstad van de wereld. Met de 200.000 inwoners in het grotere stadsgebied, is Reykjavík misschien wel een van de kleinste hoofdsteden van Europa, maar de levendige culturele scène biedt de lokale bevolking en de bezoekers een veelvoud aan evenementen en festivals om het hele jaar door van te kunnen genieten.
Met een geschiedenis die van de sages uit het verleden stamt en de unieke locatie in een land met zeer diverse landschappen, slaagt Reykjavík erin hip en gezond op unieke wijze te combineren, maar dan zonder de stress die gewoon is in kosmopolitische metropolen.
Reykjavík heeft een bloeiend en divers cultureel leven, met een groot aantal musea, galeries en eersteklas universiteiten. Reykjavík is de thuisbasis van het Ámi Magnússon Instituut voor IJslandse studies, het centrum van de IJslandse Sagen en andere middeleeuwse literatuur die IJsland naam heeft laten maken als een van de meest gerenommeerde literaire naties van de wereld.
De Arselagnean Manuscript Collection werd in 2009 toegevoegd aan het UNESCO Memory of the World Register. Het Reykjavík Muziek- en Congrescentrum Harpa is de nieuwste toevoeging aan de vele al bestaande culturele locaties in de stad. Dit gebouw won de Mies van der Rohe-Prijs van de Europese Unie in 2013. Het internationale PEN-congres werd in 2013 in Harpa gehouden.
IJslandse literatuur, variërend van de middeleeuwse Sagen tot moderne poëzie en proza, wordt elk jaar in groeiende aantallen vertaald. Dit wordt actief internationaal gepromoot door het IJslandse Literatuur Centrum.
Het Reykjavík UNESCO City of Literature kantoor is essentieel voor het promoten van de literaire sector en om nieuwe projecten en programma’s in het veld te initiëren. Andere belangrijke spelers in het literaire veld in Reykjavík zijn het Vigdís Finnbogadóttir Intituut voor Vreemde Talen en de Stadsbibliotheek.
10 dingen die je moet weten over Reykjavík
Reykjavík is de hoofdstad, maar ook in feite de enige stad in IJsland, en speelt dus een vitale rol in al het culturele leven in het land. De stad is de thuisbasis van de belangrijkste culturele instellingen van IJsland, heeft een bloeiende kunstscène en staat bekend als een creatieve stad met een breed scala aan culturele evenementen en dynamische andere activiteiten op het gebied van kunst en cultuur. De meeste schrijvers van het land wonen in deze stad, die ook de setting vormt voor de meerderheid van de hedendaagse IJslandse literatuur - een ontwikkeling die hand in hand gaat met de snelle uitbreiding van de stad in de afgelopen 100 jaar.
IJsland is een van de kleinste taalgebieden ter wereld, met slechts ongeveer 330.000 inwoners en heel weinig sprekers buiten het land. De taal is niet veel veranderd sinds de tijd van vestiging in de 9de eeuw en moderne IJslanders kunnen nog steeds de originele middeleeuwse teksten met relatief gemak lezen. Literatuur speelt een vitale rol bij het koesteren en cultiveren van de taal, zowel originele IJslandse literatuur als vertalingen. Taal ondergaat constante vernieuwing en ontwikkeling in fictie, en vertaling van buitenlands werk is ook van belang geweest bij het bewaren van deze duizend jaar oude literaire taal.
Er zijn verschillende auteurs uit Reykjavík die internationale en Scandinavische onderscheidingen hebben ontvangen. Halldór Laxness kreeg de Nobelprijs voor de Literatuur in 1955 voor "vivid epic power which has renewed the great narrative art of Iceland". Het huis van Halldór Laxness, Gljúfrasteinn, in het hoofdstedelijk gebied, kan het hele jaar door worden bezocht. Een aantal schrijvers het de Nordic Council's Literature Prize gewonnen, waaronder Thor Vilhjálmsson, Einar Már, Guðmundsson en Sjón, en auteurs als Guðrún Helgadóttir, Kristín Steinsdóttir, Ragnheiður Gestsdóttir en Áslaug Jónsdóttir hebben de Nordic Children's Literature Prize gewonnen. Misdaadauteur Arnaldur Indriðason heeft prijzen in het buitenland gewonnen, waaronder de Golden Dagger Award. Andere prijzen die zijn toegekend aan schrijvers uit Reykjavík zijn de Karos Preis (Andri Snaer Magnason), de Swedish Academy's Nordic Literature Prize (Guðbergur Bergsson) en de Prix de Page (Auður Ava Ólafsdóttir). Hedendaagse IJslandse schrijvers worden steeds vaker vertaald en over de hele wereld gepubliceerd.
Het Reykjavík International Literature Festival wordt al sinds 1985 elke twee jaar gehouden. Er hebben al vele veelgeprezen auteurs deelgenomen, waaronder A.S. Byatt, Kurt Vonnegut, Günter Grass, Isabel Allende, J.M. Coetzeem Margaret Atwood, Paul Auster, Haruki Murakami, Ngugi wa Thiong'o, Seamus Heany, Swetlana Alexievich en Taslima Nasrim, om er maar een paar te noemen. Het Moorland International Children's and Youth Literature Festival wordt ook sinds 2001 elke twee jaar gehouden.
Literatuur maakt altijd deel uit van het programma van het Reykjavík Arts Festival, zoals ook het geval is bij andere festivals in de stad, zoals de Reykjavík Culture Night, het Winter Lights Festival en het Reykjavík Children's Culture Festival. Sinds de toewijzing van de titel UNESCO literatuurstad in 2011, wordt elk jaar in oktober het Reykjavík Reads Festival georganiseerd met verschillende thema's die literatuur en mensen op verschillende manieren verbinden.
Het Vigdís Finnbogadóttir Instituut voor Vreemde Talen werkt momenteel aan de oprichting van een World Language Centre in Reykjavík. Het doel is om een internationaal centrum van talen en cultuur te creëeren met alle beschikbare faciliteiten voor onderwijs en onderzoek, en voor het verspreiden van kennis van talen en cultuur. Met de oprichting van een dergelijk talencentrum in IJsland wil het Vigdís Finnbogadóttir Instituut taalvaardigheden en culturele geletterdheid in IJsland aanmoedigen en de internationale aandacht vestigen op de waarde van zo'n opleiding. Het instituut wil ook de talenkennis uitbreiden en het algemeen bewustzijn vergroten van het belang van taal voor de cultuur van individuele taalgemeenschappen en de wereldcultuur in het algemeen. Het World Language Center zal een van de belangrijkste partners zijn van Reykjavík UNESCO City of Literature.
Reykjavík City Library is de grootste openbare bibliotheek in IJsland en ontving in 2015 wel 620.000 bezoekers - en dat in een stad met maar 120.000 inwoners. In datzelfde jaar werden er 900.000 boeken geleend.
De bibliotheek biedt verschillende diensten aan en promoot actief literatuur en lezen voor alle leeftijden. De nationale bibliotheek van IJsland is ook gevestigd in Reykjavík en bevat al het gepubliceerde materiaal in IJsland, naast manuscripten van een aantal IJslandse schrijvers. Bibliotheken in IJsland delen een gemeenschappelijk online bibliotheeksysteem, evenals een landelijke portal die toegang geeft tot een aantal IJslandse en internationale databases. Deze gratis toegang is uniek en staat open voor alle mensen in IJsland.
Bijna nergens ter wereld worden er zoveel titels per hoofd van de bevolking gepubliceerd als in IJsland. Volgens Statistics Iceland zijn er per 1000 inwoners vijf titels gepubliceerd, in vergelijking met de statistieken voor andere Scandinavische landen zijn dat er 2 tot 2.5. De gemiddelde oplage van fictie is 1000 exemplaren, dit staat gelijk aan ongeveer een miljoen exemplaren in de VS. De meeste uitgeverijen in IJsland zijn gevestigd in Reykjavík.
Literatuur wordt door middel van meer dan honderd programma's eng evenementen gedurende het hele jaar gevierd in Reykjavík. Verschillende culturele en educatieve instellingen, verenigingen en uitgeverijen organiseren deze evenementen, vaak in samenwerking met elkaar. Deze evenementen zijn bijvoorbeeld de Week van het Boek in april, de Reykjavík Boekenbeurs in november, talrijke literatuurwandelingen georganiseerd door de Reykjavík City Library, internationale seminars en conferenties georganiseerd door de Universiteit van IJsland en allerlei literaire happenings georganiseerd door andere groepen. De deelname van publiek aan culturele evenementen is hoog in deze stad, enquetes tonen bijvoorbeeld aan dat meer dan de helft van de bevolking culturele evenementen van verschillende aard bijwoont.
Reykjavík is de thuisbasis van IJslandse middeleeuwse literatuur, waaronder de Sagen van de IJslanders en de Poëtische Edda, monumenten van wereldliteratuur die nog steeds veel gelezen en vertaal worden. Dit literaire erfgoed vormt de kern van de identiteit van het land en de verhalende kunst is het belangrijkste deel van zijn culturele geschiedenis. Het Árni Magnússon Instituut voor IJslandse studies in Reykjavík is het centrum voor dit erfgoed. Het bewaart manuscripten, voert onderzoek uit en publiceert teksten voor het publiek, hiernaast hebben ze ook nog onderzoeksfaciliteiten en beiden ze studiebegeleiding aan buitenlandse wetenschappers en studenten. De collectie manuscripten van Arnamagnean is op 31 juli 2009 toegevoegd aan het UNESCO Memory of the World Register. Op de Settlement Exhibition in Reykjavík zijn enkele originele middeleeuwse manuscripten te zien, waaronder die betrekking hebben op gebeurtenissen die teruggaan tot 874 na Christus, toen de eerste kolonisten naar IJsland zouden zijn gekomen. De tentoonstelling toont het leven van deze vroege kolonisten, waar de oudste overblijfselen van het land te vinden zijn.
Een van de belangrijkste lees promoties in IJsland is een programma dat is ontstaan uit traditie - de IJslandse traditie om boeken voornamelijk in de maanden voorafgaand aan Kerstmis te publiceren. Dit wordt ook wel de "Book-Flood-Before-Christmas" genoemd, dit klinkt misschien vreemd, maar het IJslandse woord 'jólabókaflóð' is een term die bekend is bij elke IJslander. Het is niet overdreven om te zeggen dat ik Reykjavík de tijd van begin oktober tot aan Kerstmis enorm aan boeken is gewijd, uitgevers brengen nieuwe boeken uit in grote aantallen, boekhandels, bibliotheken, cafés, barren, scholen, werkplekken en de media promoten ze en het publiek neemt deel door massaal naar evenementen op het gebied van literatuur te gaan en te bespreken wat voor boeken ze willen lezen. Schrijvers worden speciaal voor de gelegenheid winkelmedewerkers in de boekhandels en er vinden overal in de stad lezingen plaatst. Boeken zijn het meest populaire geschenkartikel in IJsland en in deze tijd van het jaar zijn ze dan ook het letterlijke gesprek van de stad.
