Lillehammer
Lillehammer is een van de belangrijkste culturele steden in Noorwegen. De regio heeft een rijke literaire traditie en nationaal leidende positie. Na de Olympische Winterspelen van 1994 werd een sterk evenement- en activiteitenprofiel vastgesteld en nu is de stad de jaarlijkse gastheer van grootschalige internationale programma’s op het gebied van cultuur, sport, vredesbevordering en de reisindustrie.
Een aantal auteurs, van zowel fictie als non-fictie, hebben in de regio Lillehammer gewoond of wonen hier nog steeds. Veel van de auteurs zijn lid van de schrijversorganisatie Oppland Forfatterlag. In deze organisatie kunnen ze ervaringen en teksten uitwisselen met andere auteurs hun werk met het publiek delen. Het creatieve schrijfprogramma aan de Nansen Academy, de Inland Norway University of Applied Sciences, de musea en het Eastern Norway Research Institute zijn andere locaties voor literaire productie.
Sinds 2008 is Lillehammer een ICORN International City of Refuge voor auteurs die worden vervolgd in hun eigen land. Met deze titel heeft de stad een bijzondere verantwoordelijkheid op zich genomen, niet alleen in de strijd voor vrijheid van meningsuiting, maar ook in het bieden van praktische hulp aan personen die zich in gevaarlijke situaties bevinden. Als een internationaal toevluchtsoord heeft Lillehammer aan vijf vervolgde schrijvers uit Zimbabwe, Vietnam en Iran toegezegd hen te zullen ontvangen. In Lillehammer krijgen ze dan een veilige plek om te wonen, economische zekerheid, een professioneel en sociaal netwerk, de mogelijkheid om het schrijversberoep uit te voeren en hun internationale betrokkenheid te delen. Door deelname aan ICORN, International Cities of Refuge Network, krijgt Lillehammer toegang tot een literair en cultureel netwerk in Europa en andere delen van de wereld. Het netwerk en de auteurs uit dit netwerk zijn een grote inspiratiebron voor Lillehammer als Culturele Stad.
Lillehammer werd de 23e UNESCO City of Literature in oktober 2017, op dezelfde dag als Bucheon (Zuid-Korea), Durban (Zuid-Afrika), Milaan (Italië), Utrecht (Nederland), Manchester (VK), Québec City (Canada) en Seattle (VS).
10 dingen die je moet weten over Lillehammer
In Lillehammer kunnen zowel inwoners als bezoekers het Noorse culturele erfgoed ervaren. Het uitgebreide openluchtmuseum Maihaugen biedt een unieke collectie traditionele Noorse huizen en bijgebouwen met hun authentieke interieur intact, alsof ze rechtstreeks uit de Noorse volksverhalen zijn gehaald. In de straten en steegjes van moderne Lillehammer kun je ronddwalen in het Noorse literaire bolwerk. Langs het pad van de "quote stones" ga je van Edda via Henrik Ibsen, Sigrid Undset en Knut Hamsun naar moderne Noorse auteurs als Jon Fosse en Dag Solstad.
Literatuur is een van de doelgebieden uit het plan van de Oppland Cultural Strategy 2016-2020, goedgekeurd door de provinciebestuur. De County Library bevordert innovatie en ontwikkeling, organiseert lokale bijeenkomsten en beheert een auteursnetwerk dat openstaat voor alle auteurs van de provincie. Via de "Book Bus", de mobiele openbare bibliotheek voor scholen, wordt de liefde en het plezier van het lezen bevorderd voor kinderen en jongeren. Debatten en seminars worden georganiseerd voor bibliotheekpersoneel tijdens het Norwegian Festival of Literature. In samenwerking met het festival en de 26 openbare bibliotheken van het graafschap, wordt de 'Boklek'-tour gehouden, tijdens deze tour hebben alle eerste klassers van het district de kans om een auteur te ontmoeten in hun plaatselijke openbare bibliotheek. De County Library heeft ook het innovatieve bibliotheekfestival Granitol opgestart, een internationale ontmoetingsplaats voor bibliotheekpersoneel die elke drie jaar in de regio plaatsvindt. Een aantal literaire werken worden buiten opgevoerd in de regio, waaronder Peer Gynt (Henrik Ibsen) en Kristin Lavransdatter (Sigrid Undset).
Het Norwegian Festival of Literature is het grootste literatuurfestival in Scandinavië en wordt gezien als een van de 20 beste literatuurfestivals ter wereld (Penguin Random House, The Writer's Academy 2017). Het festival, dat zes dagen duurt, heeft elk jaar ongeveer 400 auteurs en tekst meer dan 26.000 bezoekers. Het is de belangrijkste ontmoetingsplaats van het jaar voor literair Noorwegen. Het festival is internationaal georiënteerd en is bezocht door bijvoorbeeld Herta Müller, Ngugi wa Thiong'o, Zadie Smith, William T. Vollmann, Margaret Atwood, Karl Over Knausgård, Adonis, Ko Un, J.M. Coetzee en Svetlana Aleksijevitsj.
Opgericht in 1938 als een humanistische en anti-totalitaire instelling als reactie op de fascistische tendensen van die tijd, functioneert de academie momenteel ook als een huis van literatuur en een literatuuracademie. De academie houdt elk jaar een boekenweek en organiseert ontmoetingen met auteurs. De academie heeft een eigen creatief schrijfprogramma, dat elk jaar literaire talenten opleidt en cultiveert. De Nansen Academy werkt met vele andere projecten en cursussen, waarvan de meest bekende een uniek vredes- en dialoogbeïnvloedingsprogramma zijn binnen het Nansen Center for Peace and Dialogue. Sinds 1995 zijn er 150 dialoogseminars georganiseerd op de academie voor groepen uit oorlogsgebieden.
In Lillehammer en Gausdal staan de huizen van twee van de drie laureaten van de Nobelprijs voor de Literatuur in Noorwegen, namelijk Bjørnstjerne Bjørnson (Nobelprijs in 1903) en Sigrid Undset (Nobelprijs in 1928). Bjornson vocht voor het recht van kleine landen op vrijheid en onafhankelijkheid en naarmate de tijd verstreek, werd hij meer en meer betrokken bij mensenrechtenkwesties. Undset was een sterke stem tegen de theorieën over ras van Nazi Duitsland en werd gedwongen het land te ontvluchten toen Noorwegen in 1940 werd beet. De auteurswoningen Aulestad en Bjerkebæk zijn opengesteld voor publiek en men kan hier ook een rondleiding volgen en speciale evenementen en uitvoeringen bijwonen. Beide locaties hebben nieuwe openbare voorzieningen, zoals een bezoekerscentrum en cafés. Bjørnson's huis Aulestad is prachtig gelegen op 20 kilometer van het centrum van Lillehammer. Op die plek reist men honderd jaar terug in de tijd, maar de toewijding van Bjørnson blijft ook tegenwoordig te voelen. Het geschreven woord en de pen waren zijn wapens en hij was een belangrijke natiebouwer in de periode voorafgaand aan de onafhankelijkheid van Noorwegen in 1905. Bjørnson woonde van 1875 tot zijn dood in 1910 in Aulestad.
Het huis van Undset Bjerkebæk ligt op loopafstand van het centrum van Lillehammer en is een van de mooiste culturele attracties van Lillehammer. De twee middeleeuwse werken Kristin Lavransdatter en Olav Audunsson werden beiden geschreven terwijl Sigrid Undset in Bjerkebæk woonde. Undset kreeg de Nobelprijs voor de literatuur in 1928, "in particular for her powerful descriptions of life in the Nordic region during the Middle Ages". De Norwegian Festival of Literature Sigrid Undset Days organiseren elk jaar een lezing over deze auteur. In samenwerking met Inland Norway University Lillehammer wordt er ook jaarlijks een lezing gehouden over Bjørnson.
Het Lillehammer House of Literature is de belangrijkste literaire locatie van de stad en wordt beheerd door de gemeente Lillehammer in nauwe samenwerking met de Nansen Academy, het Norwegian Festival of Literature, de Inland Norway University of Applied Sciences en de bibliotheek van Lillehammer. The House of Literature is een actieve en belangrijke organisator in het culturele leven van de stad en organiseert wekelijks een aantal open evenementen. Met auteurbezoeken, discussies, debatten, theater, muziek en avonden met diepgaande presentaties over literaire en andere actuele onderwerpen, draagt het House of Literature bij aan het behoud van een breed en solide programma dat de bevolking weerspiegelt.
Campus Lillehammer is de grootste afdeling van de onlangs samengevoegde Inland Norway University of Applied Sciences, die een groot aantal studieprogramma's aanbiedt, ook op creatief gebied. Een voorbeeld is de Norwegian Film School, die Bachelor- en Masteropleidingen aanbiedt in professionele kunstopleidingen. De lokale campus biedt ook TV-studies aan, waaronder vakken over de documentaire film.
Scriptschrijven en storytelling vormt een belangrijke basis in zowel film- als tv-onderzoek. Samen met de studenten van het Culture Project Management programma, leveren de film- en tv-studenten belangrijke bijdragen aan het plannings- en implementatieproces van een aantal culturele evenementen in de regio Lillehammer. De wetenschappelijke staf doet actief onderzoek en produceert elk jaar een groot aantal projecten en wetenschappelijke publicaties. Er zijn ook verschillende R&D instituten, waaronder het nationale expertisecentrum voor culturele en creatieve industrieën, Knowledge Works.
De filmstad Lillehammer heeft een actieve en groeiende gemeenschap rondom de filmproductie. In de afgelopen jaren zijn er een aantal speelfilms geproduceerd in de regio. Het regionale filmcentrum Østnork Filmsenter is centraal gelegen in de stad en maakt deel uit van een professionele gemeenschap samen met een tiental andere filmbedrijven. Hier vindt men ook scenarioschrijvers, componisten, producenten en post-productie bronnen.
De regio heeft ook haar stempel gedrukt op film en tv voor kinderen en jongeren. Het regionale filmfonds Filminvest bevindt zich hier ook.
Het Norwegian Festival of Literature heeft een uitgebreid programma voor kinderen en jongeren: Pegasus. Hier ontmoeten auteurs kinderen en jongeren van de basisschool tot aan de universiteit, met activiteiten als hardop lezen, schrijversbijeenkomsten, debatten en workshops. Een belangrijke gebeurtenis is de U-Prijs, waarbij middelbare scholieren uit het hele land hun favoriete boek kiezen. De Cultural Rucksack, een uitgebreid literair programma voor studenten, met dank aan de County Council en de gemeente, zorgt ervoor dat alle kinderen op school kennis maken met literatuur. De sterke focus op de ontwikkeling van toekomstige lezers heeft geleid tot een sterke positie in van het lezen in Noorwegen. Lillehammer organiseert ook het Amandus Festival, een nationaal filmfestival waar jonge filmmakers de professionele filmindustrie ontmoeten.
Er zijn twee kranten gevestigd in Lillehammer. Het belangrijkste commerciële radiokanaal van Noorwegen, P4, heeft hier zijn hoofdkantoor en de Noorse omroep (NRK) heeft hier districtskantoren voor radio en tv. Kulturhuset Banken en Maihaugen zijn de belangrijkste cultuurlocaties in de regio.
Nationale jazz, podiumkunsten en filmfestivals vinden hier jaarlijks plaats. Het Lillehammer Art Museum is een van de toonaangevende kunstmusea van Noorwegen en publiceert verschillende boeken per jaar. Een bloeiende lokale geschiedeniscirkel produceert ook elk jaar een aantal boeken. Heel wat professionele schilders verblijven in het gebied en vormen samen met andere kunstenaars een creatieve en opwindende culturele omgeving.
De junior colleges in onze regio hebben jaarlijks ongeveer 500.000 NOK verzameld en gedoneerd om een school te bouwen en te runnen in Sierra Leone, Afrika. De Noorse Amateur Theatre Association, gevestigd in Lillehammer, verzamelt momenteel fondsen om een bibliotheek in Nepal te bouwen. Dit zijn voorbeelden van een engagement om kennis en onderwijs internationaal te promoten in gebieden van de wereld waar kinderen en jongeren dezelfde kansen missen die we hier in Noorwegen hebben.
