63. Pieter Harting

1812-1885

Pieter Harting (Rotterdam, 1812 – Amersfoort, 1885) was bioloog, arts, farmacoloog, wiskundige, methodoloog en hydroloog. Hij trouwde in 1837 en kreeg twee zonen en twee dochters. Harting was een van de eerste Nederlandse geleerden die Darwins evolutietheorie aanvaardden en verdedigden.

Zijn vader was koopman en overleed toen Harting slechts zeven jaar oud was, waarna het gezin naar Utrecht verhuisde. Harting was al op jonge leeftijd geïnteresseerd in natuur- en scheikunde. Daarom liet zijn moeder hem privélessen volgen aan de Van Kinsbergenschool in Elburg. In 1828 begon hij aan een studie medicijnen aan de Universiteit van Utrecht. In 1835 promoveerde hij binnen dit vakgebied.

Harting kreeg een plek als geneesheer in Oudewater, maar dit beviel hem niet. In 1841 werd hij benoemd tot hoogleraar in de geneeskunde aan het Rijksathenaeum in Franeker. Vervolgens werd hij in 1843 benoemd tot buitengewoon hoogleraar aan de wis- en natuurkundige faculteit in Utrecht. Hier richtte hij een microscopisch laboratorium op en bedacht hij een methode voor het onderzoeken van plantaardige en dierlijke weefsels met microscopen. Ook heeft hij een bijdrage geleverd aan de verbetering van microscoopontwerpen. In 1846 werd hij benoemd tot hoogleraar.

Harting schreef in 1865 onder de naam Dr. Dioscorides (of: Dioskorides) de sciencefictionroman ‘Anno 2065 – een blik in de toekomst’, dat in 1871 in het Engels vertaald werd onder de titel ‘Anno Domini 2071’. Hij beschreef hierin een hoogst geïndustrialiseerde wereld die zeer liberaal is en waar vrede heerst. Ze hebben er een muziekinstrument dat geluid heel helder weergeeft, de zogenaamde “telefoon” en reusachtige telescopen met de functie van “google earth”.

Harting dook ook het verleden in. Onder zijn eigen naam publiceerde hij memoires: ‘Mijne herinneringen’.

In 1885 stierf Harting ten gevolge van een beroerte.

Fragment uit ‘De plantengroei in de keerkringgewesten’

“De nood is de beste leermeesteres van den mensch. Vadzig en traag blijft hij daar, waar hij geene moeite behoeft aan te wenden om in zijne volstrekte behoeften te voorzien … Maar daar, waar de natuur in strijd is met den mensch … daar scherpt zich zijn geest en wet zich zijn verstand. Daar toont hij de heer der natuur te zijn; ginds is hij slechts haar kind.”