62. Hendrik Cramer

1884-1944

Hendrik Cramer (Utrecht, 1884 – Neuengamme 1944) was een Utrechts surrealist, die zowel in het Nederlands als in het Frans schreef.

Cramer was de zoon van een beroepsmilitair en derhalve verhuisde het gezin bijna jaarlijks naar een nieuwe standplaats. Cramer zat op diverse kostscholen en deed examen HBS. Hij kwam vervolgens bij de cavallerie, waar hij de rang van kapitein bereikte. In zijn latere leven werd hij hierdoor ook vaak met kapitein aangesproken.

Na enige tijd als journalist in New York te hebben gewerkt, trok Cramer in 1927 naar Frankrijk. In Parijs behoorde hij tot de surrealistische groep ‘Le grand jeu’ en stond hij in contact met figuren als René Daumal, Michel Leiris en Ramón Gómez de la Serna.

In 1944 werd Cramer in Frankrijk wegens zijn verzetswerk door de Duitsers opgepakt en op transport gezet naar concentratiekamp Neuengamme. Hij overleed hier enkele maanden later aan tyfus.

 

 

Fragment uit De gendarme in ‘Vizioen en geboorte‘ (1939)

“Cap Haïtien is een benauwd stadje, samengedrukt door de oceaan in een hoek van bergen en aangepakt door aardbevingen en vloedgolven. Het heeft smalle, evenwijdige straten, die op de baai uitlopen en waar, naast elk overbevolkt huisje, de weelderig-begroeide ruïne van een achttiende-eeuws paleis staat, een dakloze kathedraal met een dolle klok, een lege mulatten-sociëteit aan een vierkant plantsoentje, waar vroeger de oproerige negerslaven gevierendeeld werden, een markt als een gordijn van vliegen, en al dit gebleekt tot lavendel en as. Men hoort er enkel stemmen, want de bevolkong gaat blootvoets en de lasten worden vervoerd op dieren.”