24. Georgius Macropedius

1487-1558

Joris van Lanckvelt (Gemert, 1487 – ’s Hertogenbosch 1558) is beter bekend onder zijn humanistennaam Georgius Marcropedius. Hij was priester, docent en (toneel)schrijver.

Joris van Lanckvelt (Gemert, 1487 – ’s Hertogenbosch 1558) is beter bekend onder zijn humanistennaam Georgius Marcropedius. Na een aantal jaren naar een parochieschool in Gemert te zijn gegaan, verhuisde hij naar ’s-Hertogenbosch, waar hij naar de Latijnse stadsschool ging. Hij leefde in een van de kosthuizen van de Broeders des Gemenen Levens. Op vijftienjarige leeftijd werd hij lid van die gemeenschap en bereidde zich voor op het priesterschap en een loopbaan in het onderwijs. Op twintigjarige leeftijd begon hij Latijnse toneelstukken te schrijven; onder andere de eerste versie van Asotus werd in Den Bosch geschreven. Op vijfentwintigjarige leeftijd was Marcropedius priester en werkte daarnaast als leraar op de Latijnse school. Marcropedius was een zeer bescheiden man die het nut van zijn leerlingen op de eerste plaats zette. Hij schreef zelf – in het Latijn natuurlijk – de toneelstukken die zijn leerlingen moesten opvoeren, plus nog een aantal schoolliederen.

Macropedius schreef twaalf Latijnse toneelstukken, tien schoolboeken en minstens twaalf schoolgezangen. Zijn beroemdste schoolboek werd de ‘Epistolica’, een leerboek voor het schrijven van brieven en voor de redeneerkunst en de welsprekendheid. Bovendien schreef hij een prachtig loflied op de stad Utrecht. Het beroemdst werd hij echter met zijn twaalf toneelstukken. In 1939 verscheen ‘Hecastus’, zijn beroemdste werk. Dit is een vrije Latijnse bewerking van het bekende middelnederlandse spel ‘Elckerlyc’. Het werd meerdere keren uitgegeven en vertaald; vooral in het Duitse rijk was het toneelstuk zeer succesvol.

In 1558 overleed Marcropedius. Zijn werk is van groot belang voor de geschiedenis van het toneel in Nederland – en ook voor de geschiedenis van het onderwijs.